Katarzyna Klemba -
Tworzycie związek, prowadzicie wspólne gospodarstwo domowe?
Koniecznie przeczytajcie ten artykuł, który pomoże uporządkować kwestie majątkowe.
W życiu pewne są tylko dwie rzeczy – śmierć i podatki. W przypadku par jednopłuciowych dodatkowo życie w Polsce jest mniej przyjemne, własnie pod wzlędem podatkowym.
Pary jednopłciowe w Polsce będące w związku partnerskim w świetle prawa podatkowego są dla siebie osobami obcymi.
Powyższe oznacza, że podejmowane przez Was działania w zakresie spraw majątkowych mogą wywoływać skutki na gruncie:
-podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT),
-podatku od spadków i darowizn (PSD),
-podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).
I. Podatek dochodowy od osób fizycznych:
Jest to podatek obejmujący dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne np. wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie z tytułu wykonywania umowy zlecenia itp..
Na gruncie przepisów podatkowych partnerzy są osobami dla siebie obcymi – a to rodzi poważne konsekwencje w sferze podatkowej. Fakt zawarcia związku małżeńskiego poza granicami kraju – nie zmienia tej kwestii. Definicja związku małżeńskiego zawarta w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym wyklucza możliwość zawarcia małżeństwa przez osoby tej samej płci.
Mimo tego, że tworzycie wspólne gospodarstwo domowe, nie możecie tak jak małżonkowie, złożyć wspólnego zeznania podatkowego.
Rozliczenie łączne małżonków polega w szczególności na wypełnieniu wspólnie przez małżonków jednego formularza PIT. Jest to możliwe na formularzu PIT-37 (m.in. dochody z pracy, zleceń, emerytur, zasiłków) i PIT-36 (m.in. dochody z działalności gospodarczej, najmu prywatnego opodatkowanego na zasadach ogólnych).
Małżonkowie zostają opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot podlegających odliczeniu od dochodu – co jest rozwiązaniem korzystnym, pozwalającym na obniżenie wysokości podatku w odniesieniu do odrębnych rozliczeń podatkowych każdego z małżonków.
Jednak w przypadku związków jednopłciowych – każdy z partnerów musi złożyć zeznanie podatkowe oddzielnie.
II. Podatek od spadków i darowizn:
Darowizna to nieodpłatne przekazanie danego składnika majątku na rzecz drugiej osoby. Przedmiotem darowizny mogą być np. środki pieniężne, ruchomości (np. samochód) czy nieruchomości.
Spadek nabyć można w dwojakiego rodzaju sposób, po pierwsze w drodze dziedziczenia ustawowego (dotyczy osób spokrewnionych) lub w drodze dziedziczenia testamentowego (dowolne określenie osoby, która nabędzie spadek na wypadek śmierci spadkodawcy.
Partner lub partnerka zaliczany jest do III grupy podatkowej, która nie korzysta ze zwolnień podatkowych określonych w przepisach.
Od 30 czerwca 2023 r., w myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości, tj. wartości po potrąceniu długów i ciężarów, przekraczającej: 5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Podatek wynosi:
-do kwoty 11.833 złotych – 12%,
-od kwoty 11.833 do kwoty 23.665 złotych – 1420 złotych i 16% od nadwyżki ponad 11.833 złotych,
-od kwoty 23.665 złotych – 3.313 złotych i 20% od nadwyżki ponad 23.665 złotych
Nie możecie skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, gdyż nie należycie do „zerowej” grupy podatkowej – tak jak dzieje się to w przypadku osób spokrewnionych.
W odniesieniu do spadku należy pamiętać, że obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku. Podstawę opodatkowania będzie stanowiła wartość netto spadku, czyli wartość wszystkich nabytych rzeczy i praw majątkowych, po potrąceniu długów i ciężarów. Wartość taką ustala się w dniu nabycia i według cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.
Fakt nabycia spadu / darowizny należy zgłosić do właściwego Urzędu Skarbowego. Nie ma potrzeby samodzielnego wyliczania kwoty należnego podatku, po złożeniu stosownej deklaracji Urząd wyliczy kwotę należną do zapłaty.
III. Podatek od czynności cywilnoprawnych:
Podatek od czynność cywilnoprawnych to opłata, którą zgodnie z obowiązującymi przepisami musi wnieść podatnik dokonujący niektórych transakcji w obrocie gospodarczym np. umowy pożyczki, pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, umowy dożywocia czy ustanowienia odpłatnego użytkowania rzeczy.
Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych w żaden sposób nie uzależnia wysokości w/w podatku od relacji, w jakich pozostają strony czynności cywilnoprawnych − z jednym wyjątkiem, odnoszącym się do umowy pożyczki, o czym szerzej poniżej.
Podatek od czynności cywilnoprawnych wynosi 2% lub 1 % – w zależności od rodzaju dokonywanej czynności np. przy sprzedaży samochodu obowiązek podatkowy powstanie z chwilą jej dokonania i będzie ciążył na kupującym. Podstawę opodatkowania będzie stanowiła wartość rynkowa samochodu. Stawka podatku wyniesie 2% (stosujemy ją również m.in. do: sprzedaż nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego). W przypadku innych praw majątkowych – 1%.
W odniesieniu zaś do pożyczki udzielonej pomiędzy partnerami obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wypłaty środków pieniężnych. Podstawę opodatkowania będzie stanowiła kwota lub wartość pożyczki. Zobowiązanym do zapłaty podatku będzie biorący pożyczkę. Stawka podatku wyniesie 0,5%. Partner / partnerka biorący pożyczkę powinien w ciągu 14 dni od powstania obowiązku podatkowego złożyć deklarację PCC-3 oraz obliczyć i wpłacić podatek. Osoby spokrewnione w bliskim stopniu są zwolnione z tego obowiązku.
Jeśli artykuł był dla Ciebie wartościowy i pomógł Ci pozyskać istotną wiedzę, możesz docenić nasz wkład i „postawić nam kawę”. Oczywiście nie jest to obowiązkowe.
Photo by Jordan McDonald on Unsplash