Katarzyna Klemba -
Prawa osób LGBTQ+ są mało znane zarówno w społeczeństwie, ale i wśród osób nieheteroseksualnych.
Czy osoby LGBTQ+ mogą dziedziczyć majątek po parterze / partnerce?
Odpowiedź na to pytanie brzmi TAK.
Sprawdź jak to zrobić!
Przepisy kodeksu cywilnego przewidują dwie formy dziedziczenia. Pierwsze to dziedziczenie spadku z ustawy, drugie dziedziczenie testamentowe.
I. Dziedziczenie ustawowe:
Niestety osoby LGBTQ+ nie będą mogły skorzystać z tego rodzaju dziedziczenia, w dużym uogólnieniu dotyczy bowiem ono osób spokrewnionych.
Z dziedziczeniem ustawowym mamy do czynienia w sytuacji, gdy zmarły nie pozostawił po sobie testamentu, testament okaże się nieważny, zostanie podważony, wszystkie osoby powołane do dziedziczenia testamentowego odrzucą spadek.
Kolejność dziedziczenia w tym przypadku określa ustawa.
W pierwszej kolejności powołane do dziedziczenia są: małżonek oraz dzieci spadkodawcy.
Jeżeli spadkodawca nie miał dzieci ani dalszych zstępnych, to do spadku są powołani jego małżonek i rodzice. Jeśli spadkodawca nie miał dzieci ani dalszych zstępnych, to do spadku są powołani jego małżonek i rodzice.
W sytuacji gdy spadkodawca nie miał dzieci, dalszych zstępnych ani małżonka, cały spadek przypadnie jego rodzicom.
W przypadku gdy jeden z rodziców nie dożył otwarcia spadku udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w równych częściach. Jeżeli ktoś z rodzeństwa nie dożył otwarcia spadku możliwe jest również wstąpienie dzieci i dalszych zstępnych brata i siostry spadkodawcy.
W braku małżonka, zstępnych, rodziców, rodzeństwa oraz dzieci rodzeństwa spadkodawcy dziedziczyć będą dziadkowie.
Jeśli spadkodawca nie miał małżonka, dzieci małżonka, rodzeństwa, rodziców ani innych krewnych, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu.
Nie ma możliwości aby partner / partnerka osoby LGBTQ+ nabyła w tym trybie spadek po zmarłym (w trybie ustawowym). Tym samym jeśli chcemy aby partner / partnerka po nas dziedzicyli musimy podjąc pewne działania, zabezpieczyć naszego partera / partnerkę.
Należy wtedy sięgnąć po:
II. Dziedziczenie testamentowe dla osób LGBTQ+:
Testament ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym.
Jeżeli zmarły – spadkodawca zostawił testament, wówczas to ten dokument określa, kto i na jakich zasadach dziedziczy po nim majątek. Mamy tu zupełną dowolność co do osób powołanych do dziedziczenia.
Czy jest to jednak rozwiązanie idealne dla osób LGBT+? Niestety NIE do końca.
Należy bowiem pamiętać, że niestety w świetle polskich przepisów partnerzy są osobami dla siebie obcymi – a to rodzi poważne konsekwencję w sferze podatkowej, w przypadku przyjęcia spadku. Partner lub partnerka zaliczany jest do III grupy podatkowej, która nie korzysta ze zwolnień podatkowych określonych w przepisach.
Podatek od spadku – w jakiej wysokości?
Od 30 czerwca 2023 r., w myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości, tj. wartości po potrąceniu długów i ciężarów, przekraczającej: 5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Podatek wynosi:
- • do kwoty 11.833 złotych – 12%,
- • od kwoty 11.833 do kwoty 23.665 złotych – 1420 złotych i 16% od nadwyżki ponad 11.833 złotych,
- • od kwoty 23.665 złotych – 3.313 złotych i 20% od nadwyżki ponad 23.665 złotych
Trzeba też pamiętać o tym, że w przypadku gdy spadkobiercą zostanie osoba obca w rozumieniu prawa, osobom spokrewnionym przysługuje prawo do zachowku w wysokości połowy tego, co by im się należało według zasad dziedziczenia ustawowego.
W przypadku braku testamentu sporządzonego przez osobę zmarłą, partnerowi/ partnerce nie przysługuje prawo do zachowku – tak jak w przypadku osób spokrewnionych – wówczas całość spadku przypada spokrewnionym ze zmarłym / zmarłą członkom rodziny.
Inną formą zabezpieczenia, którą można rozważyć jest tzw. instytucja fundacji rodzinnej, możesz o niej przeczytać tutaj:
III. Dziedziczenie przez osoby LGBTQ+ – podsumowanie
Nie ma co ukrywać, że nie ma idealnego rozwiązania związanego z możliwością dziedziczenia przez osoby LGBTQ+ po swoim partnerze, partnerce. Nie jestem jednak zwolennikiem samego narzekania, możemy może nie w 100% ale możemy zabezpieczyć swoich najbliższych i warto z tej możliwości skorzystać.
Sytuacja osób LGBTQ+ jest tożsama z osobami heteroseksualnymi, żyjącymi w konkubinacie. Oczywiście te osoby co do zasady mają możliwość zawrzeć związek małżeński. Jednakże na ten moment, po prostu trzeba skorzystać z tego co jest możliwe i liczyć, iż sytuacja polityczna w kraju, prędzej czy później, zmieni się na bardziej wspierającą wszystkich swoich obywateli.
Jeśli artykuł był dla Ciebie wartościowy i pomógł Ci pozyskać istotną wiedzę, możesz docenić nasz wkład i „postawić nam kawę”. Oczywiście nie jest to obowiązkowe.
Photo by Pawel Czerwinski on Unsplash