Katarzyna Klemba -
We wcześniejszych wpisach dokładnie opisałam na czym polega upadłość konsumencka, jakie należy spełnić warunki, aby sąd przychylił się do wniosku, a także co spowoduje, że sąd wniosek odrzuci.
Dziś skupie się na skutkach upadłości konsumenckiej, które mają bardzo duże znaczenie i często na spotkaniach mnie o te skutki Klienci pytają. Z uwagi na ten fakt artykuł jest pisany bezpośrednio do osoby, która zainteresowana upadłością konsumencką i taką formą gramatyczną będą się w artykule posługiwać. Myślę, że ułatwi to też zrozumienie artykułu.
I. Skutki upadłości konsumenckiej – Utrata prawa do zarządzania własnym majątkiem
Z chwilą ogłoszenia przez sąd upadłości konsumenckiej konsument traci możliwość samodzielnego zarządzania swoim majątkiem, pod warunkiem, że oczywiście w ogóle go posiada.
Twój majątek staje się od tego momentu tzw. „masą upadłości”.
Wspomniana masa upadłości to nic innego jak cały Twoj majątek, który ma służyć do zaspokojenia wierzycieli. Ponadto od tego momentu tym majątkiem, czyli „masą upadłości” zarządza wybrany przez sąd syndyk.
Syndyk jest osoba, która na podstawie posiadanej licencji jest uprawniona do zlikwidowania Twojego majątku i z pozyskanych w ten sposób środków ma za zadanie chociaż w części spłacić Twoje zobowiązania.
Masz więc w pierwszej kolejności obowiązek wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, a także dokumentację, która może okazać się przydatna syndykowi, np. dowód zakupu samochodu, dokumentację kredytową z banku, czy akt notarialny poświadczający własność mieszkania.
Jeżeli nie wywiążesz się z tego obowiązku, to musi się liczyć z tym, że sąd umorzy postępowanie upadłościowe.
Musisz działać w sposób rzetelny, bowiem sąd wspomnianą rzetelność i lojalność w przypadku niewypłacalnych konsumentów rozlicza wyjątkowo skrupulatnie.
Należy też zdawać sobie sprawę z tego, że w skład masy upadłości wchodzi również Twoje wynagrodzenie za pracę w części niepodlegającej zajęciu.
Maksymalna kwota, którą może zająć komornik, w każdym roku jest zależna od tego, ile wynosi płaca minimalna.
W 2019 roku najniższe wynagrodzenie wynosi 2250 zł brutto, czyli około 1633 zł „na rękę”. Oznacza to, że komornik musi pozostawić do Twojej dyspozycji właśnie około 1633 zł.
Wiąże się to z zasadą konieczności pozostawienia Tobie co najmniej kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Po dokonaniu inwentaryzacji majątku dłużnika, syndyk przystępuje do jego spieniężenia.
Pozostawia do Twojej dyspozycji jedynie podstawowe przedmioty codziennego użytku, jak ubrania osobiste, pościel, podstawowe sprzęty kuchenne, czy przybory do pracy lub przedmioty posiadające wartość sentymentalną, jak pamiątki rodzinne, bowiem zgodnie z przepisami prawa przedmioty tego typu nie podlegają egzekucji. Natomiast wartościowy sprzęt RTV i AGD zostaje spieniężony i przeznaczony na pokrycie długów.
Trzeba jednak wiedzieć, że w przypadku spieniężenia mieszkania czy domu jednorodzinnego dłużnik nie zostanie od razu bezdomnym.
Zgodnie z ustawą, jeżeli syndyk sprzeda nieruchomość, którą zamieszkiwał dłużnik, to otrzyma on środki na najem innego lokalu mieszkalnego na okres od roku do dwóch lat.
Ponadto istnieje możliwość uchronienia niektórych składników majątku, jeżeli są one niskiej wartości pieniężnej, lecz mają dla Ciebie dużą wartość użytkową, np. samochód który jest potrzebny w pracy.
Należy jednak zdawać sobie sprawę, że to czy coś faktycznie jest niezbędne do życia codziennego każdorazowo będzie rozpatrywane przez sąd indywidualnie.
II. Skutki upadłości konsumenckiej – Natychmiastowa wymagalność zobowiązań
Inną bardzo ważną kwestią, na którą należy zwrócić uwagę jest fakt, że wraz z ogłoszeniem upadłości konsumenckiej wszystkie Twoje dotychczasowe zobowiązania stają się natychmiast wymagalne.
Nie ma znaczenia, czy regulowałeś zobowiązania na bieżąco, czy też spóźniałeś się z ich spłatą.
Od tego momentu, choćbyś spłacił przykładowo 3 na 10 rat pożyczki, wymagalne staje wszystkie pozostałe 7 rat.
Wynika to z tego, że zgodnie z przepisami prawa nie możliwości, aby postępowaniem upadłościowym objąć jedynie część długów dłużnika.
Jednak nie spłacasz dalej tych rat sam, bowiem oddłużanie należy w tym przypadku do obowiązków syndyka.
III. Skutki upadłości konsumenckiej – Możliwość zawierania drobnych umów życia codziennego
Według mnie jest to bardzo istotna kwestia – wraz z ogłoszeniem upadłości konsumenckiej możesz dalej zawierać wyłącznie tzw. drobne umowy życia codziennego.
W praktyce oznacza to, że możesz jedynie zakupić żywność, leki, bilet na komunikacją miejską, czy ubranie.
Nie możesz zawierać umów, które spowodowałyby, że Twoje zadłużenie wzrosłoby.
W praktyce możesz swobodnie dysponować pieniędzmi, które pozostały wolne od zajęcia.
Przykładowo dłużnik może zabrać narzeczoną do restauracji i kupić jej prezent urodzinowy, ale pod warunkiem, że kwota którą dysponuje jest wystarczająca na ten cel. Nie może w ramach prezentu kupić narzeczonej laptopa na raty, bowiem nie ma możliwości zaciągania nowych zobowiązań.
IV. Wpływ ogłoszenia upadłości konsumenckiej na inne postępowanie sądowe
Co dzieje się w sytuacji, gdy w jesteś stroną w innych postępowaniach? Co się dzieje z postępowaniami sądowymi, które się toczą przeciwko Tobie.
Jeżeli jesteś stroną postępowania sądowego, to zgodnie z przepisami postępowania cywilnego sąd zobowiązany jest do zawieszenia postępowania.
Co oznacza zawieszenie postępowania?
Najprościej mówiąc zawieszenie postępowania polega na wstrzymaniu biegu postępowania, z możliwością jego podjęcia, bez potrzeby powtarzania dokonanych czynności procesowych.
Jednakże po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe dotyczące Twojego majątku mogą być wszczęte i dalej prowadzone przez syndyka i przeciw niemu. W tym przypadku syndyk prowadzi postępowanie na Twoją rzecz.
Od sytuacji, w której za Ciebie w postępowaniu występuje syndyk są również wyjątki. W sprawach o należne od Ciebie alimenty, renty z tytułu odpowiedzialności za uszkodzenie ciała lub rozstroju zdrowia albo utratę żywiciela oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę, mimo ogłoszenia upadłości , toczą się nadal przeciwko Tobie.
Postępowania egzekucyjne wszczęte przed ogłoszeniem upadłości również z mocy samego prawa ulegają zawieszeniu z dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej.
Komornik prowadzący egzekucję jest zobowiązany do przelania na rzecz masy upadłości sum wyegzekwowanych w postępowaniu egzekucyjnym przed jego zawieszeniem, jeśli nie zostały dotychczas wydane wierzycielowi egzekwującemu.
Ponadto zawieszenie postępowania egzekucyjnego w wyniku ogłoszenia upadłości dłużnika nie ma wpływu na dokonane wcześniej czynności egzekucyjne, w szczególności nie rodzi po stronie wierzyciela obowiązku zwrotu do masy upadłości sum otrzymanych przed ogłoszeniem upadłości. Należy jednak pamiętać, że nie ulegają zawieszeniu i umorzeniu postępowania egzekucyjne skierowane do rzeczy i praw niewchodzących w skład masy upadłości.
Podobnie zawieszeniu z mocy samego prawa zawieszeniu ulegają postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne. Po ogłoszeniu upadłości, postępowania dotyczące Twojego majątku będę dalej prowadzone przez syndyka.
V. Skutki upadłości konsumenckiej – Wpływ na inne czynności prawne
W dalszej kolejności należy moim zdaniem zastanowić się nad innymi czynnościami prawnymi, które były dokonywane przez dłużników.
Trzeba wiedzieć, że dokonane przez Ciebie czynności, takie jak na przykład darowizna, obciążenie majątku, czy umowa sprzedaży w okresie do roku przed dniem złożenia wniosku o upadłość konsumencką będą bezskuteczne w stosunku do masy upadłości.
Spadek
Trzeba wiedzieć, że po ogłoszeniu upadłości przyjęcie spadku następuje z mocy prawa (tzn. automatycznie), gdy śmierć spadkodawcy nastąpiła po ogłoszeniu upadłości przez spadkobiercę!
Spadek taki wchodzi co do zasady masy upadłości, chyba że byłoby to niekorzystne dla postępowania upadłościowego lub składniki majątku trudno by było spieniężyć, wówczas taki spadek podlega wyłączeniu.
W takiej sytuacji syndyk powinien niezwłocznie zwrócić się do sędziego-komisarza o wyłączenie spadku z masy upadłości.
Ani Ty ani syndyk nie składają oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku – dzieje się samoistnie (z mocy prawa).
Trzeba też wiedzieć, że nie możesz w żaden sposób rozporządzić otrzymanym spadkiem.
Przykładowo zawarta przez Ciebie po ogłoszeniu upadłości umowa zbycia spadku lub udziału w spadku, jak też zbycia udziału w przedmiocie należącym do spadku jest nieważna. Nieważne jest także wyrażenie przez Ciebie zgody na rozporządzenie przez innego spadkobiercę udziałem w przedmiocie należącym do spadku. Wszelkie rozporządzenia lub wyrażenie zgody na rozporządzenie udziałem przez innego spadkobiercę może dokonywać syndyk.
Darowizna
Często zdarza się, że mimo chęci ogłoszenia upadłości konsumenckiej dłużnicy starają się ratować swój majątek. Najczęściej próbują to czynić poprzez dokonanie darowizn na rzecz osób najbliższych.
Jednakże w takich przypadkach bezskuteczne, czyli nieważne, będą takie darowizny, które zostały dokonane przez Ciebie na 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości na rzecz:
– małżonka,
– krewnego i powinowatego w linii prostej (np. rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, teść, teściowa),
– krewny lub powinowaty w linii bocznej do drugiego stopnia (np. brat, siostra, bratowa, szwagier, szwagierka),
– osoby, z którą upadły pozostaje w faktycznym związku, prowadzą wspólnie gospodarstwo domowe (konkubent, konkubina),
– przysposobionego lub przysposabiającego.
VI. Skutki upadłości konsumenckiej – Wykreślenie z rejestru dłużników
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej to najprościej rzecz ujmując moment, w którym dłużnik ma szansę wyjść „na prostą”.
Tym samym z chwilą umorzenia niespłaconych zobowiązań upadłego – sąd rejestrowy z urzędu wykreśla Ciebie (jako upadłego) z rejestru dłużników niewypłacalnych prowadzoną przez Krajowy Rejestr Sądowy.
Ponadto istnieje obowiązek usunięcia danych dłużnika z rejestrów prowadzonych przez biura informacji gospodarczej, jednakże w tym przypadku potrzebny jest już Twój wniosek, bowiem nie dzieje się to automatycznie!
Powyższe skutki upadłości konsumenckiej to jeszcze nie koniec. W następnym wpisie przybliżę skutki ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez osoby pozostające w związkach małżeńskich.
kancelaria@klemba.pl