Katarzyna Klemba -
Uchylenie alimentów na dorosłe dziecko
Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania i wychowania członkom rodziny – m.in. dzieciom.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje, iż rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Tak więc o ile dochody z majątku dziecka lub innych źródeł, jak stypendia nie wystarczają mu na utrzymanie, rodzice muszą dostarczać dziecku odpowiednie środki.
Jak jednak sytuacja wygląda w przypadku pełnoletnich dzieci? Czy rodzic nadal powinien płacić alimenty?
I. Do kiedy należą się alimenty dziecku?
Często spotykam się z poglądem, zgodnie z którym po osiągnięciu przez dziecko pełnoletniości alimenty już mu się nie należą.
Jednak nic bardziej mylnego.
Sam fakt osiągnięcia przez dziecko 18 lat nie powoduje wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.
Przepisy nie określają górnej granicy wieku dorosłego już dziecka uprawnionego do alimentacji – tym samym w praktyce spotkać możemy sytuację w której uprawniona do alimentów będzie np. osoba w wieku 22, 25 czy 27 lat.
Sąd Okręgowy w Nowym Sączu w wyroku z dnia 23 grudnia 2013 r. (III Ca 791/13) podkreślił, że
uzyskanie pełnoletniości nie zmienia sytuacji prawnej dziecka w zakresie alimentów, jeżeli pobiera ono naukę i czas na nią przeznaczony wykorzystuje rzeczywiście na zdobywanie kwalifikacji zawodowych. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia wykształcenia – podstawowego, średniego czy też wyższego. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie.
Również osiągnięcie przez dziecko określonego poziomu wykształcenia np. średniego nie powoduje wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 listopada 1997 r. (III CKN 217/97):
obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest także ograniczony przez żaden sztywny termin, nie ustaje także wraz z osiągnięciem przez dziecko określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Rodzice mają bowiem obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i w związku z tym zapewnienia mu wykształcenia stosownie do jego możliwości i uzdolnień.
Jeśli dziecko po ukończeniu nauki na poziomie szkoły średniej lub zawodowej podejmuje decyzję o dalszej nauce na uczelni wyższej bądź dodatkowych kursach niezbędnych do uzyskania zawodu, rodzic powinien nadal pokrywać alimenty na rzecz dziecka.
W tej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy, wskazując, iż należyte przygotowanie dziecka do przyszłej pracy zawodowej może także obejmować studia wyższe, jeżeli uzdolnienia dziecka, jego ambicje i wytrwałość okażą się wystarczające do tego, ażeby studia te nie tylko rozpocząć, ale i kontynuować oraz pomyślnie zakończyć.
Nurtuje Cię może pytanie: Komu płacimy alimenty po uzyskaniu pełnoletności przez dziecko?
Odpowiedź znajdziesz w artykule:
Komu płacimy alimenty po uzyskaniu pełnoletności przez dziecko? | Alimenty radca prawny Łódź
Rodzicielstwo to jednak bardzo trudne zadanie jak widać... Jednakże sprawa nie jest do końca taka „czarno-biała”….
Zaktualizowany przez podjęcie studiów obowiązek alimentacyjny rodziców może jednakże ustać w razie braku pozytywnych wyników studiów (wyrok z 12 lutego 1998 r., I CKN 499/97). To wstęp do drugiego pytania, jakie dziś omówimy:
II. Kiedy rodzic może uchylić się od płacenia alimentów na dorosłe dziecko?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy wprost wskazuje na sytuacje, w których możliwe jest uchylenie obciążającego nas, jako rodziców, obowiązku alimentacyjnego:
Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
⇒ Kiedy możemy mówić o nadmiernym uszczerbku dla rodziców?
Należy pamiętać, iż wysokość alimentów zawsze uzależniona jest od uzasadnionych potrzeb dziecka a także możliwości majątkowych i zarobkowych rodzica.
Jeśli rodzic dobrze zarabia, a pełnoletnie dziecko kontynuuje edukację, to ma pełne prawo dalej dostawać alimenty zasądzone od rodzica.
Nadmierny uszczerbek występuje wówczas, gdy płacąc alimenty, jako rodzie ponosimy uszczerbek finansowy, który powoduje, że ledwo sami jesteśmy w stanie się utrzymać.
⇒ Co tak właściwie oznacza stwierdzenie, że dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się?
Możemy tu wskazać na następujące sytuacje: dziecko nie kontynuuje nauki, nie zdaje pozytywnie egzaminów, często zmienia kolejne uczelnie (najczęściej są to prywatne uczelnie lub wyższe szkoły zawodowe). Tego rodzaju postępowanie pełnoletniego dziecka może świadczyć o tym, że nie dokłada ono starań mających na celu zakończenie nauki albo kolejnymi studiami i kierunkami usprawiedliwia brak podjęcia się pracy zarobkowej.
Aby uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na dorosłe dziecko – należy:
- złożyć w Sądzie Rejonowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania uprawnionego pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
- poza obowiązkowymi elementami pozwu jak: data, oznaczenie stron, oznaczenie sądu, żądanie pozwu należy wskazać uzasadnienie swoich żądań tj. wskazać dlaczego domagamy się uchylenia obciążającego nas obowiązku alimentacyjnego.
kancelaria@klemba.pl