Katarzyna Klemba -
Czy 500+ przysługuje w przypadku opieki naprzemiennej nad dzieckiem?
Jeśli tak to któremu z rodziców i w jakiej wysokości?
Czy trzeba dołączyć do wniosku dokument ustalający opiekę naprzemienną?
Na te pytania odpowiem w dzisiejszym wpisie.
I. 500 plus – podstawowe informacje
Świadczenie wychowawcze może zostać przyznane równocześnie obojgu rodzicom:
– pozostającym w separacji,
– żyjącym w rozłączeniu,
o ile dziecko pozostaje pod opieką naprzemienną tych rodziców w porównywalnych i powtarzających się okresach, a opieka naprzemienna wynika z orzeczenia sądu.
Każdy z rodziców musi wówczas złożyć odrębny wniosek.
Każdy z rodziców otrzyma nie 500,00 zł, a 250,00 zł (wyjątkiem jest niepełny miesiąc, za który przysługuje 500+).
Zapoznaj się też z artykułem o świadczeniu 500 plus w 2022r. – co się zmieniło. Znajdziesz go tutaj.
II. Co to jest „opieka naprzemienna”?
Przepisy nie zawierają definicji tego pojęcia. Na gruncie prawa rodzinnego, przyjmuje się, że chodzi o sytuację, w której sąd orzeka, że władza rodzicielska pozostaje przy obojgu z rodziców, a dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach.
W ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci pojęcie opieki naprzemiennej jest nieco bardziej dookreślone. Chodzi o sytuację, w której opieka sprawowana jest przez każdego z rodziców w okresach: powtarzających się i porównywalnych.
Art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci:
W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego.
Dla przykładu, chodzi o sytuację, w której sąd orzeka, że oboje rodzice sprawować będą nad małoletnim dzieckiem pieczę naprzemienną w ten sposób, że:
⇒ dziecko będzie pod opieką ojca od każdej niedzieli od godz. 20:00 do każdej środy do godz. 20:00, kiedy to ojciec odwiezie dziecko o godz. 20:00 do miejsca zamieszkania matki,
⇒ dziecko będzie pod opieką matki od każdej środy od godz.: 20:00 do każdej soboty do godz. 20:00, kiedy to matka odwiezie dziecko o godz. 20:00 do miejsca zamieszkania ojca.
III. Orzeczenie sądu konieczne do opieki naprzemiennej?
Opieka naprzemienna musi wynikać z orzeczenia sądu!
Nie ma możliwości ubiegania się przez oboje z rodziców o 500+ w oparciu o opiekę naprzemienną, jeśli nie dysponują oni stosownym orzeczeniem sądu.
W braku orzeczenia sądu, 500+ zostanie przyznane tylko jednemu rodzicowi.
Innymi słowy, dla skorzystania z dobrodziejstwa art. 5 ust. 2a u.p.p.w.d. i pobierania przez każdego z opiekujących się wspólnym dzieckiem, a pozostających w rozłączeniu (odpowiednio: w separacji, po rozwodzie) rodziców świadczenia wychowawczego po połowie, nie wystarczy tylko faktyczne sprawowanie nad dzieckiem opieki w sposób naprzemienny, ale niezbędne jest jeszcze legitymowanie się odpowiednim orzeczeniem sądu (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 19 sierpnia 2021 r., IV SA/Po 349/21).
Kiedy więc sąd może orzec pieczę/opiekę naprzemienną?
Przykładowo, w wyroku rozwodowym, w wyroku orzekającym separację, w wyroku unieważniającym małżeństwo, w wyroku ustalającym ojcostwo, w postanowieniu w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej.
Brak orzeczenia sądu lub powoływanie się na nieprawidłowe orzeczenie sądu (z którego nie wynika opieka naprzemienna) stanowią przyczynę postępowań odwoławczych przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi.
IV. Czy w orzeczeniu sądu musi znaleźć się dosłownie pojęcie „opieki naprzemiennej”?
Odpowiedź brzmi – nie.
Jednak, jest to jedna z częstszych sytuacji, które prowadzą do postępowania odwoławczego od odmownych decyzji w przedmiocie 500+.
Nadużyciem ze strony organów orzekających jest przyjmowanie, że dziecko jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców, jeżeli zwrot „opieka naprzemienna” znajduje się wprost w sentencji orzeczenia sądu. Liczy się to, czy z orzeczenia sądu wynika, że każdy z rodziców, cyklicznie i w proporcjonalnych okresach sprawuje opiekę nad dzieckiem (mieszka z nim, zaspokaja jego potrzeby, dba o jego utrzymanie i wychowanie etc.).
Sformułowania „zgodnie z orzeczeniem sądu” nie można odczytywać jako konieczność zawarcia w rozstrzygnięciu sądu literalnie pojęcia „opieki naprzemiennej”.
V. Podsumowanie – 500+ a opieka naprzemienna
Ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego niekiedy nie jest wcale takie oczywiste, czy to z punktu widzenia rodziców dziecka, czy z punktu widzenia organów.
Jeśli masz wątpliwości, czy ZUS słusznie wydał odmowną decyzję administracyjną, możesz złożyć odwołanie od decyzji ZUS. Zachęcam do kontaktu ze mną.
kancelaria@klemba.pl
Photo by Henley Design Studio on Unsplash