Rozwód z cudzoziemcem | Rozwód Łódź Kancelaria Radcy Prawnego

W dobie coraz łatwiejszych podróży nikogo nie dziwią związki małżeńskie zawierane z obywatelami innych krajów. Obecnie coraz więcej małżeństw jest zawieranych przez Polaków z obcokrajowcami.

Małżeństwa jak wiemy nie zawsze są trwałe i niekiedy kończą się rozwodem.

Jednak co w sytuacji, gdy chcemy rozwieść się z cudzoziemcem?

Wówczas pojawia się wiele pytań, przede wszystkim w jakim kraju sąd będzie właściwy do rozpoznania sprawy oraz który sąd będzie korzystniejszy dla stron?

I. Rozwód z cudzoziemcem – Zasada ogólna

Polskie sądy są władne do rozwiązywania związków małżeńskich, które zostały zawarte przez obywateli Polski, którzy mieszkają bądź mają miejsce pobytu na terenie Polski.

W pozostałych przypadkach będziemy rozważać rozwód w kategoriach międzynarodowych, gdzie sądem właściwym może być nie tylko sąd polski.

Dodatkowo należy wskazać, że nawet jeżeli oboje małżonkowie mieszkają np. w Niemczech, to i tak sądem właściwym może być dla nich sąd w Polsce.

II. Rozwód z obywatelem Unii Europejskiej

Zgodnie z przepisami unijnymi rozwód z obywatelem Unii Europejskiej uregulowany jest w Rozporządzeniu nr 2201/2013.

W takich sytuacjach właściwym sądem dla spraw rozwodowych będzie:

⇒ sąd, na którego terytorium małżonkowie zamieszkują,

⇒ sąd, na którego terytorium małżonkowie mieli ostatnie miejsce zwykłego pobytu (pobyt zwykł yoznacza przebywanie w danej miejscowości bez zamiaru stałego w niej pobytu), o ile jeden z nich tam dalej zamieszkuje,

⇒ sąd zwykłego zamieszkania pozwanego (strony przeciwnej),

⇒ sąd zwykłego zamieszkania powoda (strony składającej pozew), jeżeli mieszka w tym miejscu co najmniej jeden rok bezpośrednio zanim wystąpił z powództwem lub

⇒ sąd zwykłego zamieszkania w przypadku, gdy powód (czyli składający pozew) przebywał tam przez okres szczęściu miesięcy bezpośrednio przed wniesieniem pozwu rozwodowego i jest obywatelem tego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

III. Rozwód z obywatelem spoza Unii Europejskiej

Jeżeli obywatel Polski będzie chciał rozwieść się z małżonkiem, który ma obywatelstwo innego państwa niż członka Unii Europejskiej, wówczas również istnieje możliwość wszczęcia postępowania przed sądem polskim, jednakże w następujących przypadkach:

⇒ oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Polsce, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,

⇒ małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,

⇒  małżonek będący powodem (składający pozew) jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,

⇒ oboje małżonkowie są obywatelami polskimi, tzn. jeden z małżonków poza obywatelstwem innego państwa ma również obywatelstwo polskie.

Jeżeli zajdzie któraś z powyższych okoliczności, wówczas możliwe będzie rozwiązanie związku małżeńskiego w Polsce. Jeżeli natomiast żadna z wyżej wymienionych sytuacji nie ma miejsca w danym stanie faktycznym, wówczas rozwód trzeba będzie przeprowadzić poza granicami Polski.

Przykład 1:

Polak ożenił się z obywatelką Ukrainy. Wspólnie mieszkali w Warszawie. Postanowili się jednak rozstać, on dalej mieszka w Warszawie, natomiast ona w Łodzi. Właściwy będzie w tym przypadku sąd polski – sąd okręgowy w Warszawie, jako okręg, w którym małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania.

IV. Prawo którego państwa jest właściwe przy rozwiązywaniu małżeństwa?

Co do zasady małżonkowie powinni rozwieść się zgodnie z przepisami prawa państwa, którego oboje są obywatelami w chwili wystąpienia z pozwem rozwodowym.

Chodzi tutaj o sytuacje, który Polak chce rozwieść się z obywatelką innego kraju, ale ona posiada również obywatelstwo polskie.

Tak więc, bez względu na to, jakie inne obywatelstwo posiada właściwe w tym przypadku będzie zastosowanie przepisów polskich.

W sytuacji, gdy małżonkowie nie mają tożsamego obywatelstwa, wówczas właściwe będzie państwo ich wspólnego miejsca zamieszkania.

Jeżeli natomiast małżonkowie w momencie złożenia pozwu o rozwód mieszkają w różnych państwach, wówczas właściwe będzie prawo państwa, w którym małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zwykłego pobytu, jeżeli jedno z nich nadal tam mieszka. W sytuacji, gdy nie mają oni żadnego wspólnego miejsca pobytu, wówczas stosuje się przepisy prawa polskiego.

A teraz przejdźmy do najważniejszego, czyli przykładów:

Przykład 2:      

Małżeństwo Polak i Czeszka mieszkali razem na Słowacji. Polak postanowił wrócić do Polski, a Czeszka została na Słowacji, ponieważ miała tam dobrą pracę. Polak zdecydował się na wniesienie pozwu rozwodowego. Jednak w tym przypadku właściwe będzie prawo słowackie, ponieważ to tam oboje małżonkowie ostatnio wspólnie przebywali.

Przykład 3:

Polak posiada jednocześnie dwa obywatelstwa: polskie i greckie. Chciałby wnieść pozew o rozwód z Greczynką. Sprawę może rozpoznać sąd polski, jeżeli małżonek wróci do Polski i będzie tam przebywać przez co najmniej 6 miesięcy. Jednakże sąd zastosuje w postępowaniu prawo greckie, z uwagi że jest to wspólne prawo obojga małżonków.

Przykład 4:

Polak chce się rozwieść z Greczynką – każde z nich ma tylko jedno obywatelstwo. Oboje mieszkali we Włoszech. Wówczas sąd polski zastosuje prawo włoskie, jako prawo dla nich wspólne ze względu na ostatnie wspólne miejsce pobytu.

Przykład 5:

Polak chce rozwieść się Greczynką. Mieszkali początkowo we Włoszech, a następnie w Portugalii. Wówczas sąd polski zastosuje dla nich prawo portugalskie również ze względu na ich ostatnie wspólne miejsce zamieszkania.

V. Kiedy postępowanie rozwodowe musi odbyć się w Polsce?

Postępowanie rozwodowe musi odbyć się w Polsce, jeżeli każdy z małżonków jest obywatelem Polski i oboje mieszkają w Polsce.

Jeżeli każdy z małżonków wniesie pozew o rozwód, ale każdy w innym kraju, wówczas należy rozstrzygnąć, które postępowanie zostało zainicjowane jako pierwsze.

Dwa różne sądy w dwóch różnych krajach nie mogą rozstrzygnąć o losach jednego małżeństwa. Dlatego też, jeżeli złożono dwa pozwy, to postępowanie rozwodowe toczy się przed sądem w tym kraju, w którym zostało wszczęte postępowania.

Drugi z sądów ma obowiązek umorzyć wszczęte postępowanie. Ma to na celu udaremnienie sytuacji, w które w dwóch różnych krajach dwa różne sądy orzekałyby co do istnienia tego samego małżeństwa.

Tak więc, postępowanie rozwodowe może się odbyć w Polsce, ale nie jest to reguła. Wszystko zależy od tego kto i kiedy zainicjuje sprawę.

VI. Czy każdy z małżonków musi stawić się na rozprawie rozwodowej?

Zgodnie z przepisami prawa polskiego istnieje obowiązek wysłuchana stron w toku postępowania rozwodowego. Ponadto powód – czyli osoba, która inicjuje sprawę rozwodową ma obowiązek osobistego stawiennictwa przed sądem rozstrzygającego sprawę.

Małżonek, który nie przebywa w Polsce może zostać przesłuchany w ramach tzw. pomocy prawnej. Oznacza to, że może on złożyć zeznania zarówno przed właściwym polskim konsulem w miejscu pobytu lub przed sądem zagranicą.

Zapoznaj się proszę też z artykułem:

Czy nieobecność pozwanego małżonka uniemożliwi uzyskanie rozwodu?

Dodatkowo ważna informacja jest taka, że bez względu na „międzynarodowy” charakter inicjowanego postępowania rozwodowego, opłata od pozwu w Polsce w przypadku pozwu rozwodowego wynosi 600 zł.

VII. Rozwód z cudzoziemcem – podsumowanie:

1. Możliwy jest rozwód z cudzoziemcem przed sądem polskim. Jest on niekiedy dużo korzystniejszy do przeprowadzenia ze względu na język, dostępność świadków i brak konieczności dojazdu do obcego państwa.
2. Jeżeli nosimy się z zamiarem rozwodu to warto uczynić zanim w innym kraju zostanie złożony pozew przez małżonka obcokrajowca, ponieważ wówczas właściwy będzie sąd zagraniczny.
3. Małżonek przebywający zagranicą nie ma obowiązku stawiennictwa przed polskim sądem.
4. Pomocnym rozwiązaniem będzie ustalenie pełnomocnika dla doręczeń dla małżonka mieszkającego poza Polską, tak aby mógł on bezpośrednio odpowiadać na pisma w imieniu strony postępowania.

Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji, rozważasz rozwód napisz do mnie na adres:

kancelaria@klemba.pl