Zdrada jako przyczyna rozwodu | Rozwód Łódź Radca Prawny

Kontynuując wątek przyczyn rozwodu, które umożliwiają obciążenie małżonka winą za rozkład pożycia, chciałabym w dzisiejszym wpisie poruszyć problematykę: „zdrady jako przyczyny rozwodu”. Jest to temat trudny i dotkliwy, ale postaram się przedstawić go Tobie w przystępny sposób.

Dziś odpowiem na pytania, które często mi zadajecie:

Czy jednorazowa zdrada Małżonka może stanowić przyczynę rozwodu?

Czy wybaczenie zdrady współmałżonkowi przekreśla szansę na rozwód?

Czy zachowanie drugiej strony sprzed zawarcia małżeństwa albo związanie się z inną osobą po rozpadzie małżeństwa może stanowić uzasadnioną przyczynę rozpadu małżeństwa?

Czy zgoda małżonka na bycie zdradzonym ma znaczenie?

I.  Informacja ogólne – zdrada jako przyczyna rozwodu

Co do zasady małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Co ta równość oznacza? To, że Wasze uprawnienia i żądania mają taki sam zakres oraz wzajemny charakter. Są ze sobą sprzężone w tym znaczeniu, że każdy z małżonków ma identyczne uprawnienie do żądania takiego samego zachowania względem współmałżonka, który jest podmiotem takiego samego obowiązku (równouprawnienie małżonków).

Ustawodawca w pewien sposób precyzuje uprawnienia i żądania małżonków. W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym wymienia się:

• wspólne pożycie,
• wzajemną pomoc i wierność,
• współdziałanie dla dobra rodziny,
• wspólne rozstrzyganie o istotnych sprawach rodziny.

Nie są to oczywiście jedyne obowiązki, które ciążą na małżonkach. Nie ma przecież uniwersalnego, idealnego wzoru małżeństwa i rodziny. Ustawodawca również go nie określa. Zatem niedopełnienie innych zachowań – niewskazanych w przepisach k.r.o., ale mogących być uznanymi za obowiązki małżeńskie – może mieć wpływ na uznanie winy jednego z małżonków w rozkładzie pożycia, na tych samych zasadach, jak ma to miejsce w wypadku naruszenia tych obowiązków, które wprost wymienia przepis. Dla przykładu obowiązek wspólnego pożycia generuje wspólne zamieszkiwanie małżonków – a ta okoliczność nie jest wprost wymieniona w przepisach.

II. Niewierność małżeńska jako przyczyna rozwodu

Zdrada / niewierność / cudzołóstwo wpisują się w ten katalog i wielokrotnie (jednak nie zawsze) prowadzi do rozwodu z wyłącznej winy jednej ze strony. Jest jednak pewne „ale”.

W uproszczeniu można powiedzieć, że zdrada zdradzie nierówna, dlatego że rozważając ten temat trzeba mieć na uwadze:

1. niewierność małżeńską prowadzącą do rozkładu pożycia małżeństwa,
2. stwarzanie przez małżonka pozorów zdrady małżeńskiej,
3. związanie się małżonka z osobą trzecią po trwałym i zupełnym rozkładzie pożycia małżeńskiego oraz zachowanie drugiej strony sprzed zawarcia małżeństwa mające wpływ na rozkład pożycia,
4. czy zgoda małżonka na zdradę ma znaczenie,

 II. 1. Niewierność małżeńską prowadzącą do rozkładu pożycia małżeństwa

Utrwalona linia orzecznicza Sądu Najwyższego stanowi, iż istotą małżeństwa są m.in. stosunki płciowe między małżonkami z wyłączeniem takich stosunków z osobami trzecimi. Małżonek postępujący z własnej woli, wbrew tej zasadzie, popełnia umyślnie czyn z punktu widzenia przyjętych zasada współżycia niedozwolony, a tym samym winien być uznany za winnego rozkładu małżeństwa, jeśli czyn jego do rozkładu się przyczynił.

Zatem zdrada małżeńska jest więc zachowaniem moralnie nagannym, narusza zacytowane powyżej przepisy k.r.o., jest także sprzecznym ze składaną przez małżonków przysięgą. Zdrada prowadzi do rozkładu więzi uczuciowej i fizycznej między małżonkami, a one wraz z więzią gospodarczą stanowią kwintesencję małżeństwa.

Podsumowując, małżonek dopuszczający się niewierności, która prowadzi do rozpadu małżeństwa, ponosi winę za zaistniały stan. W takim ujęciu nawet jednorazowy wyskok może mieć poważne konsekwencje dla małżeństwa.

Uwaga! Sytuacja może się skomplikować, gdy wybaczysz niewiernemu małżonkowi. Co prawa polski k.r.o. nie zna instytucji przebaczenia, ale doktryna prawnicza doprecyzowuje to pojęcie.  Najogólniej mówiąc przebaczenie oznacza puszczenie w niepamięć złych czynów, których dopuścił się jeden ze współmałżonków. Może przybrać postać wyraźnego oświadczenia albo dorozumianego i najczęściej następuje ze strony małżonka  niewinnego.

Przykład:

Mąż zdradza żonę. Żona wybacza cudzołóstwo i małżeństwo trwa dalej. Następnie to ona dopuszcza się zdrady, czego mąż nie jest w stanie znieść i wskutek tego sąd orzeka o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód z winy…żony. Nawet jeśli w toku postępowania, żona będzie przywoływać wybaczone zdrady jako przyczynę rozpadu pożycia, sąd nie uwzględni tego argumentu, ponieważ wspólne pożycie, wskutek przebaczenia ze strony żony, było kontynuowane – paradoksalna sytuacja, ale występująca w praktyce.

II. 2. Stwarzanie przez małżonka pozorów zdrady małżeńskiej

Brzmi dziwnie i nieprawdopodobnie, jednak i takie sytuacje się zdarzają.

Z tego typu sytuacją mamy do czynienia gdy, np. żona faktycznie była wierna mężowi, ale swoim zachowaniem stwarzała pozory zdrady. Pozory te powinny jednak być na tyle silne, by budzić u drugiego małżonka przekonanie, że do zdrady doszło.

Zgodnie z orzeczeniem z SN z 1951 r.(tak, tak, w tych latach zamierzchłych ludzie się też rozwodzili): Naruszeniem wierności małżeńskiej jest nie tylko zdrada polegająca na cudzołóstwie, ale także wszelkie zachowanie się małżonka wobec osoby trzeciej płci odmiennej, które może stwarzać pozory cudzołóstwa lub w inny sposób wykracza poza granice przyjętej normalnie obyczajowości i przyzwoitości.

Przykład:

chcąc wzbudzić u męża, kobieta stwarza pozory posiadania romansu. Mąż uznaje, że żona go zdradza i w wyniku tego przekonania składa pozew o rozwód z wnioskiem o orzeczenie go z winy małżonki.

II. 3. Związanie się małżonka z osobą trzecią po trwałym i zupełnym rozkładzie pożycia małżeńskiego oraz zachowanie drugiej strony sprzed zawarcia małżeństwa mające wpływ na rozkład pożycia

Małżonek, który związał się z inną osobą po rozpadzie małżeństwa nie ponosi winy za rozwód. Wynika to z faktu, że doktryna  i orzecznictwo stoją na stanowisku, że skoro nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia zainteresowanych, to nie można mówić o ,,zdradzie”, która nastąpiła już po ustaniu małżeństwa – choć formalnie nie zostało ono jeszcze rozwiązane. Decydujący jest zatem czas powstania nowego związku.

Co, do natomiast zachowania drugiej strony sprzed zawarcia małżeństwa, to podam wyrok SN z 1949 r., zgodnie z którym: Nie ulega wątpliwości, że gdy jeden z małżonków stwierdzi, że jego małżonek, którego uważał za człowieka bez skazy, wysoce moralnego, popełnił przed zawarciem małżeństwa czyn w wysokim stopniu niemoralny, to stwierdzenie takich faktów wywołując rozczarowanie, może pociągnąć za sobą niechęć do małżonka i nawet zupełny rozkład pożycia.

II. 4. Zgoda współmałżonka na zdradę – czy wyłącza winę za rozpad małżeństwa?

Przepisy oraz orzecznictwo sądów nie zna liberalnego podejścia do instytucji małżeństwa. Zdrada, której dokona współmałżonek, nawet za zgodą drugiego małżonka, może zostać uznana za zawinioną przyczynę stojącą za rozwodem.

W przypadku, gdy jeden małżonek upoważniony przez drugiego do zdrady małżeńskiej dopuści się jej, to zdrada taka stanowi ważny powód rozkładu pożycia, zawiniony przez małżonka, który się jej dopuścił. Obowiązek wierności bowiem nie podlega dyspozycji małżonków, którzy winni go wykonywać bez względu na pogląd drugiego małżonka na tę kwestię, albowiem zachowywanie wierności małżeńskiej należy do istoty małżeństwa.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1954 r.

II C 1255/53

III. Zdrada jako przyczyna rozwodu – jak udowodnić?

W postępowaniu rozwodowym najtrudniejsze jest przestawienie sądowi trudnych do obalenia przez stronę przeciwną dowodów świadczących, o tym, że doszło do niewierności ze strony współmałżonka.

W kontekście udowodnienia zdrady małżonek „zdradzany” może wnieść o przeprowadzenie dowodów z:

• dokumentów: mogą one przybrać różną postać, w zależności od tego czym dysponujesz, np. listy (ale również e-maile, sms-y), rachunki/paragony/faktury, wyciągi bankowe, fotografie itp. Możesz pokusić się również o załączenie do pozwu raportu detektywistycznego,
• nagrań – np. rozmów telefonicznych, w których małżonek przyznaje się do zdrady czy też videonagrań (pamiętaj, żeby nagrania nie naruszały dóbr osobistych małżonka),
• przesłuchania świadków: mogą to być członkowie rodziny lub osoby trzecie –ważne by posiadały informacje o niewierności małżonka,
• przesłuchania stron – małżonków.

Z pewnością rozwód z orzekaniem o winie z powodu zdrady jest postępowaniem trudnym. Należy się do niego należycie przygotować zbierając odpowiednio wcześniej możliwe dowody, co nie jest proste i najczęściej zabiera dużo czasu. Jeśli jednak zależy Ci na rozwodzie z orzeczeniem wyłącznej winy Małżonka to pamiętaj, że to te dowody będą miały decydujący wpływ na wynik Twojej sprawy – zadbaj o to, by mieć ich jak najwięcej.

IV. Czy zdrada jest przyczyną rozwodu, która pozwoli na orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy „zdradzającego”?

Sama zdrada nie przesądza o wyłącznej winie Współmałżonka za rozkład małżeństwa. Jeśli Małżonek „zdradzający” w trakcie procesu udowodni inne przyczyny stojące za rozpadem małżeństwa, za które odpowiada drugi małżonek, rozwód może zostać orzeczony z winy obojga małżonków.

Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres:

kancelaria@klemba.pl

I jeszcze cytat, który mnie urzekł, odnaleziony podczas przygotowywania artykuł:

Wierność jest pierwszą z cnót; to ona nadaje naszemu życiu jednolitość – w przeciwnym wypadku rozprysnęłoby się na tysiące chwilowych wrażeń jak na tysiąc szklanych odłamków.

Milan Kundera