Katarzyna Klemba -
Jak wspomniałam w poprzednim wpisie podział majątku jest dozwolony dopiero po rozwiązaniu małżeństwa, ewentualnie przy orzekaniu separacji.
W jaki sposób przeprowadzić podział majątku?
Są dwie formy:
⇒ sądowa,
⇒ umowna
Każda z nich ma swoje wady i zalety, które pokrótce omówię.
I. Jak przeprowadzić podział majątku?
Sądowy podział majątku
Rozróżnić trzeba sądowy podział majątku:
- przy orzekaniu rozwodu,
- po jego orzeczeniu
Pierwsza z opcji jest możliwa jedynie gdy przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
W praktyce oznacza to, że rozwód przebiega bez orzekania o winie, a małżonkowie są zgodni co do podziału. Podział majątku przy rozwodzie nie jest zatem obowiązkowy.
Natomiast druga z form jest wskazana dla byłych małżonków, którzy nie umieją dojść do porozumienia. Są na tyle skonfliktowani, że nie potrafią poukładać swoich spraw bez ingerencji sądu.
Warto pamiętać, że przy tej opcji wniosek o podział majątku może zostać złożony w każdej chwili. Żądanie podziału majątku nie ulega bowiem przedawnieniu. Ta droga pozostaje zatem zawsze otwarta. To z kolei wiąże się z tym, by przed wszczęciem postępowania spokojnie i dokładnie ustalić co wchodzi w skład majątku wspólnego, czyli dokonać po prostu jego spisu.
Warto pamiętać, że w postępowaniu sądowym podział musi obejmować całość majątku. Gruntowne wyszczególnienie wszystkich składników majątku wspólnego ma na celu przede wszystkim uporządkować całe postępowanie i zagwarantować, że nic nie zostanie przeoczone.
Ponadto, inicjując to postępowanie można żądać na przykład ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku. Wynika to z faktu, że po ustaniu małżeństwa współwłasność łączna (o czym pisałam w pierwszym artykule z tej serii) przekształca się z mocy prawa w współwłasność udziałową, w której każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem.
Co do zasady udział każdego z małżonków wynosi 1/2 – k.r.o. ustanawia takie domniemanie – które można jednak obalić przed sądem.
Co więcej, możesz domagać się np. zwrotu nakładów jakie każdy z małżonków poczynił z majątku osobistego na majątek wspólny i na odwrót. Sąd rozstrzygnie również ewentualne spory co do tego, czy dany składnik (np. mieszkanie, samochód itp.) faktycznie należy do majątku wspólnego.
Ile kosztuje sądowy podział majątku?
Wniosek podlega opłacie w wysokości 1 000,00 zł.
Jeżeli małżonkowie przedstawią wspólny projekt podziału, opłata od wniosku jest niższa i wynosi 300,00 zł.
Przy orzekaniu rozwodu – sąd (oprócz opłaty w wysokości 600,00 zł za sam rozwód) w orzeczeniu kończącym postępowanie uwzględni odpowiednią opłatę za podział majątku.
II. Jak przeprowadzić podział majątku?
Umowny podział majątku
Czym się różni ten rodzaj podziału od omówionego wyżej?
Jest przede wszystkim szybszy.
Ponadto, zainteresowani mogą go ograniczyć jedynie do niektórych wybranych składników, odkładając podział pozostałych. W przypadku podziałowego postępowania sądowego jest to praktycznie niemożliwe.
Umowny podział majątku, w skład którego wchodzi nieruchomość, wymaga formy aktu notarialnego. Co do samych ruchomości czy praw majątkowych (czyli np. samochód, meble, sprzęt AGD, sprzęt elektroniczny itp.) wystarczy pisemna umowa, określająca przedmioty podlegające podziałowi, ich wartość oraz sposób podziału.
Wiadomo jednak, że akt notarialny (którym również możemy podzielić ruchomy skład majątku wspólnego) jest formą pewniejszą i w zasadzie niepodważalną. Strona zwykłej pisemnej umowy o podział majątku zawsze może wnieść powództwo do sądu o ustalenie jej nieważności.
Inną zaletą tej formy podziału jest pełna swoboda w zakresie wyceny przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego.
Z tym się wiąże jednak pewien niuans – zgodność byłych małżonków.
W przypadku sporu co podanej wartości jakiegoś składnika sądowego – w trakcie postępowania sądowego zaistnieje konieczność powołania biegłego. To z kolei spowoduje wzrost kosztów. Istotne jest również to, że przy umownym podziale byli małżonkowie sami decydują, czy podzielą się równo po połowie czy też nie.
Ile taki podział kosztuje?
Zwykła pisemna umowa w zasadzie nic nie kosztuje. Oczywiste jest, że ta stron, która coś otrzyma musi ponieść koszt transportu czy np. przerejestrowania auta.
Inaczej sprawa się przedstawia gdy chcemy podzielić majątek zawierając nieruchomość. Konieczne będzie uiszczenie wynagrodzenia za czynność notarialną. Przy podziale majątku taksę oblicza się biorąc pod uwagę ogólną wartość majątku podlegającego działowi.
Stawka wynosi od wartości:
1) do 3.000 zł – 100 zł;
2) powyżej 3.000 zł do 10.000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3.000 zł;
3) powyżej 10.000 zł do 30.000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10.000 zł;
4) powyżej 30.000 zł do 60.000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30.000 zł;
5) powyżej 60.000 zł do 1.000.000 zł – 1.010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60.000 zł;
6) powyżej 1.000.000 zł do 2.000.000 zł – 4.770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1.000.000 zł;
7) powyżej 2.000.000 zł – 6.770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2.000.000 zł, nie więcej jednak niż 10.000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7.500 zł.
Do tego dochodzi 23 % podatku VAT oraz opłata za odpisy i wpisy (6,00 zł za każdą rozpoczętą stronę plus 23 % VAT) oraz np. opłata sądowa za wpis prawa własności w księdze wieczystej.
Sprawy podziałowe najczęściej są przeżyciem bardzo trudnym i niosą ze sobą silne emocje. Pieniądze (dobra materialne) to nie rzecz najważniejsza ale to one czasem zapewniają nam (naszym dzieciom) stabilizację, bezpieczeństwo oraz możliwość rozwoju. Warto więc dobrze posiadać wiedzę na temat podziałów majątku i dobrze się do tego przygotować.
W następnym artykule przedstawię jak wygląda postępowanie sądowe o podział majątku.
kancelaria@klemba.pl