Czy możliwa jest rozdzielność majątkowa z datą wsteczną?

Jakiś czas temu w artykule zatytułowanym:

Podział majątku | Jaki ustrój majątkowy wybrać w małżeństwie?

wspominałam o ustrojach majątkowych małżeńskich. Jednym z nich była rozdzielność majątkowa.

I. Kiedy może nastąpić rozdzielność majątkowa między małżonkami?

Ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami może nastąpić jedynie z ważnych powodów.

Rozumienie pojęcia ważnych powodów doprecyzowały doktryna prawnicza oraz judykatura, która uznała, iż istnienie tej okoliczności wiąże się z:

wytworzeniem takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny.

Przykład: 

długotrwała separacja małżonków, mająca swe źródło w nieporozumieniach między nimi, trwonienie przez jednego z małżonków zgromadzonego majątku itd.

II. W jakim momencie możliwe jest ustanowienie rozdzielności majątkowej?

W tym artykule chciałabym skupić się na momencie powstania tego rodzaju małżeńskiego ustroju majątkowego.

Co, do zasady bowiem, rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia.

Od tej zasady istnieje jednak odstępstwo:

w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Z dniem wcześniejszym – to znaczyjeszcze przed datą wniesienia powództwa.

I w tej sytuacji pojawia się kolejna niedookreślona przesłanka – wyjątkowych wypadków, która w pewny stopniu została przez ustawodawcę doprecyzowana poprzez podanie przykładu życia małżonków w rozłączeniu.

Może się to odnosić np. do okoliczności, w której małżonkowie od wielu lat mieszkają i żyją z dala od siebie, brak jest między nimi współdziałania i zgody w prowadzeniu wspólnego budżetu.

Istotne jest w tym wypadku to, że sąd musi wykluczyć, czy małżonkowie wnosząc do sądu pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej mieli na celu jedynie uniknięcie egzekucji długów.

Sąd zatem będzie badał przyczyny ustanowienia rozdzielności, a w szczególności ich prawdziwość.

Na zakończenie dodam, że rozdzielność majątkową z datą wsteczną może ustanowić tylko sąd.

Notariusz takiego uprawnienia nie posiada. Może on wprowadzić między małżonkami ustrój rozdzielności majątkowej wyłącznie pro futuro, czyli na przyszłość.